Μάθετε τι είναι η βιοκλιματική αρχιτεκτονική.
Ο σχεδιασμός φιλικών προς το περιβάλλον σπιτιών είναι το βασικό προϊόν της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Όμως τι ακριβώς σημαίνει αυτός ο όρος που αποτελεί παγκόσμια τάση τα τελευταία χρόνια και που πρόκειται (ευχή όλων) να κυριαρχήσει τα επόμενα;
Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική αναδεικνύεται ως μια από τις πιο κρίσιμες απαντήσεις στην παγκόσμια πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. Καθώς οι επιπτώσεις της αύξησης της θερμοκρασίας και των περιβαλλοντικών αλλαγών γίνονται όλο και πιο αισθητές, η βιοκλιματική αρχιτεκτονική αναδεικνύεται ως μια βιώσιμη, πράσινη λύση που σέβεται το περιβάλλον και την ανθρώπινη ευημερία.
Πώς ορίζεται η βιοκλιματική αρχιτεκτονική;
Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική είναι μια φιλοσοφία σχεδιασμού και κατασκευής που στοχεύει στο να δημιουργήσει κτίρια που αλληλεπιδρούν αρμονικά με το φυσικό περιβάλλον και το κλίμα. Αναφέρεται στο σχεδιασμό, τόσο των εσωτερικών, όσο και των εξωτερικών χώρων, με στόχο τη δημιουργία συνθηκών θερμικής και οπτικής άνεσης, χρησιμοποιώντας κατά κύριο λόγο παθητικά συστήματα ψύξης και θέρμανσης. Αυτό πραγματοποιείται μέσω της εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας και άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας του τοπικού κλίματος ή μικροκλίματος, καθώς και των υλικών και αρχιτεκτονικών στοιχείων της κατασκευής. Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική αποτελεί έναν σπουδαίο τομέα της αρχιτεκτονικής που ενσωματώνει αρχές της οικολογίας και της βιωσιμότητας, στοχεύοντας στην προστασία των φυσικών πόρων και την αειφορία του περιβάλλοντος.
Ποιοι είναι οι στόχοι του βιοκλιματικού σχεδιασμού;
Η διαχείριση του αστικού περιβάλλοντος ξεκινάει από το κάθε κτίριο ξεχωριστά. Αν κάθε σπίτι, γραφείο και βιομηχανικός χώρος πληροί τις βιοκλιματικές προδιαγραφές, τότε θα μπορούμε να μιλάμε για ένα βιώσιμο παρόν και μέλλον. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από το βιοκλιματικό σχεδιασμό επιτυγχάνονται τα εξής:
- Εξασφάλιση φυσικού φωτισμού κατά τους μήνες του χειμώνα
- Προστασία από τους ισχυρούς ανέμους
- Μείωση των απωλειών θερμότητας κατά το χειμώνα
- Προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία το καλοκαίρι
- Αξιοποίηση της δροσιά κάθε εποχής
- Απομάκρυνση της υπερβολικής θερμότητας κατά το καλοκαίρι
Ο βασικός στόχος της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής είναι να κατασκευαστούν κτίρια, όπως εργοστάσια, γραφεία και σπίτια, που θα καλύπτουν πλήρως τις ενεργειακές τους ανάγκες και δεν θα προκαλούν εκπομπές βλαβερών αερίων που επιβαρύνουν το περιβάλλον. Τα κτίρια μπορούν να καλύπτουν τις ενεργειακές τους ανάγκες για θέρμανση και ψύξη μέσω συστημάτων που εκμεταλλεύονται τη γεωθερμική ενέργεια και την παραγωγή της απαραίτητης ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα. Ταυτόχρονα, η ανέγερση των κτιρίων πρέπει να γίνεται με σεβασμό στους περιορισμένους φυσικούς πόρους, διατηρώντας το κόστος κατασκευής στα πλαίσια του συνηθισμένου κόστους των κατασκευών.
Οι αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής:
Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός υπόκειται σε κάποιες αρχές που σχετίζονται με την αρχιτεκτονική δομή, τον προσανατολισμό, τις πηγές ενέργειας και τον περιβάλλοντα χώρο.
Προσανατολισμός:
Κάθε κτίριο θα πρέπει να έχει τη μεγαλύτερη του επιφάνεια στραμμένη προς το νότο, με απόκλιση ανατολικά ή δυτικά έως 30 μοίρες ώστε να το βλέπει ο ήλιος κατά τους χειμερινούς μήνες και να αξιοποιείται περισσότερο η παθητική ηλιακή θέρμανση. Έχοντας μεγάλα παράθυρα στο νότο, το χειμώνα το σπίτι μας, θα ζεσταίνεται σε ποσοστό 60-70% από τον ήλιο. Αντίθετα, η βόρεια πλευρά ενός κτιρίου χρησιμοποιείται για την ανάσχεση της θερμότητας και την προστασία από τον αέρα τον χειμώνα και για αερισμό και δροσιά το καλοκαίρι.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας:
Ένας από τους κύριους παράγοντες της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής είναι η αξιοποίηση της θερμότητας που προσφέρει ο ήλιος. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της μελέτης και της κατανόησης του τοπικού κλίματος από τον αρχιτέκτονα ώστε να σχεδιαστεί ένα κτίριο που θα βασίζεται όσο το δυνατόν λιγότερο σε συστήματα θέρμανσης ή ψύξης. Έτσι, σε θερμά κλίματα, το βιοκλιματικό κτίριο πρέπει να έχει φυσική σκίαση και να είναι καλά εξαεριζόμενο. Αντίθετα, σε κρύα κλίματα, η θερμομόνωση και τα παράθυρα προς τα νότια βοηθούν στη διατήρηση της θερμότητας, χάρη στην ηλιακή ακτινοβολία.
Η ενσωμάτωση πηγών ανανεώσιμης ενέργειας αποτελεί ακόμη ένα βασικό στοιχείο της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Αντί να εξαρτώνται από μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως το πετρέλαιο, χρησιμοποιούνται γεωθερμικά συστήματα, φωτοβολταϊκά και ηλιακοί σωλήνες. Επιπλέον, ο σωστός προσανατολισμός, επιτρέπει τη φυσική διακίνηση του φωτός κι έτσι μειώνεται η ανάγκη για τεχνητό φωτισμό.

Περιβάλλοντας χώρος:
Είναι απαραίτητο να εστιάσουμε την προσοχή μας στο μικροκλίμα που περιβάλλει το κτίριο. Η φύση μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματικό μέσο προστασίας από τον ήλιο, τη σκίαση και τους ανέμους. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητο να γίνεται μελέτη του μικροκλίματος της κάθε περιοχής. Σε γενικές γραμμές, συστήνεται η φύτευση μεγάλων φυλλοβόλων δένδρων στις νότιες και δυτικές πλευρές ενός κτιρίου, ενώ στη βόρεια πλευρά, η παρουσία αειθαλών δένδρων βοηθά στην περιορισμένη διαπνοή των χειμωνιάτικων ανέμων και παρέχει δροσιά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Αρχιτεκτονική δομή:
- Οι τοίχοι του κτιρίου πρέπει να είναι χοντροί, συμπαγείς και κατασκευασμένοι από ανθεκτικά υλικά, προκειμένου να προστατεύουν αποτελεσματικά από τις θερμοκρασιακές διακυμάνσεις. Η χρήση υλικών που είναι φιλικά προς το περιβάλλον και προάγουν τη βιώσιμη ανάπτυξη είναι οι αχυρόμπαλες, ένα μείγμα από ελαφρύ πηλό και άχυρο, καθώς και η ασβεστοκάνναβη. Αντίστοιχα, προτιμώνται πολύ και οι γυάλινες επιφάνειες των παραθύρων και των πορτών του σπιτιού γιατί αποτελούν την πιο απλή μορφή ηλιακού συλλέκτη.
- Η διαμόρφωση των εσωτερικών χώρων εναρμονίζεται ανάλογα με τη χρήση του κτιρίου και τις ανάγκες των ενοίκων του. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη το γεωγραφικό περιβάλλον, οι εσωτερικοί χώροι διαμορφώνονται με σκοπό να εξασφαλίζουν τη βέλτιστη απόδοση. Συγκεκριμένα, δεδομένου ότι η βόρεια πλευρά του κτιρίου είναι η πιο δροσερή και η λιγότερο φωτεινή, αυτή χρησιμοποιείται για δωμάτια που απαιτούν περιορισμένη χρήση, όπως τα υπνοδωμάτια ή οι τουαλέτες. Μέσω αυτής της διαρρύθμισης, επιτυγχάνονται διπλά οφέλη. Αφενός, οι κύριοι χώροι χρήσης, όπως το σαλόνι, τοποθετούνται στις πιο θερμές νότιες πλευρές του κτιρίου και αφετέρου, οι δευτερεύοντες χώροι λειτουργούν ως ζώνη προστασίας από τους ψυχρούς ανέμους και μειώνουν τις θερμικές απώλειες των κύριων χώρων χρήσης. Στη διάταξη των ημιυπαίθριων και υπαίθριων χώρων πρέπει να δίνεται ο ίδιος βαθμός σημασίας, όσο και για το εσωτερικό του κτιρίου.
- Το καταλληλότερο σχήμα ενός κτιρίου είναι το επιμήκες κατά τον άξονα από ανατολή προς δύση, καθώς αυτό παρέχει μεγαλύτερη επιφάνεια προς το νότο, επιτρέποντας έτσι τη συλλογή ηλιακής θερμότητας του χειμώνα. Τα μεγαλύτερα ανοίγματα και η μεγαλύτερη όψη της κατοικίας θα πρέπει, επίσης, να προσανατολίζονται προς το νότο. Αντιθέτως, η βόρεια πλευρά του κτιρίου πρέπει να διαθέτει συμπαγείς τοίχους και όσο το δυνατόν μικρότερα ανοίγματα. Σε περίπτωση που το σχήμα του οικοπέδου ή άλλοι περιορισμοί δεν επιτρέπουν την κατασκευή επιμήκους κτιρίου από ανατολή προς δύση, τότε το κτίριο διαμορφώνεται έτσι ώστε να περιλαμβάνει σπαστούς όγκους που θα εξασφαλίζουν τη μεγαλύτερη έκθεση στον ήλιο το χειμώνα στους πίσω χώρους.
Βασικά στοιχεία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού:
Τα συστατικά στοιχεία του βιοκλιματικού σχεδιασμού έχουν στόχο την εξοικονόμηση της ενέργειας και την ενσωμάτωση του κτιρίου στο περιβάλλον του και περιλαμβάνουν:
- Εφαρμογή κουφωμάτων με χαμηλή θερμοπερατότητα και υψηλή αεροστεγανότητα
- Διαμόρφωση του χώρου με βάση τις κατευθύνσεις των ανέμων
- Χρήση υλικών με υψηλή θερμοχωρητικότητα
- Φύτευση κατάλληλης βλάστησης
- Μείωση των θερμικών φορτίων με χρήση επιφανειών υψηλής ανακλαστικότητας
- Χρήση συστημάτων σκίασης (πέργκολες, τέντες, σκέπαστρα)
- Εξασφάλιση ανεμπόδιστων εξωτερικών επιφανειών προς τον ουρανό
- Εφαρμογή θερμομόνωσης στο κέλυφος των κτιρίων
- Αποφυγή θερμογεφυρών μέσω κατάλληλης τοποθέτησης θερμομόνωσης
- Χρήση ζωνών ανάσχεσης
- Εγκατάσταση ανοιγμάτων με κατάλληλες διαστάσεις για άμεση ηλιακή θέρμανση
- Χρήση παθητικών συστημάτων για μέγιστη αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας
- Αερισμός των εσωτερικών χώρων και εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών νυχτερινού εξαερισμού
- Εγκατάσταση συστημάτων ελέγχου φωτεινής ακτινοβολίας για φυσικό φωτισμό
- Χρήση ηλιακής καμινάδας και φωτοβολταϊκών συστημάτων
- Ανακλαστικά επιχρίσματα εξωτερικών επιφανειών
- Χρήση καμινάδας αερισμού
Τα σημαντικά οφέλη της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής:
Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική μειώνει την ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων, μειώνοντας το κόστος και την επίδραση στο περιβάλλον. Οι χώροι είναι πιο άνετοι και λειτουργικοί για τους κατοίκους τους και τέλος, η χρήση βιώσιμων υλικών και ενεργειακών πηγών συμβάλλει στη μείωση του αποτυπώματος του κτιρίου στο περιβάλλον.
Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική δεν είναι απλά μια τάση, αλλά μια αναγκαιότητα για την προστασία του πλανήτη και τη βελτίωση της ανθρώπινης ζωής. Αντιπροσωπεύει την εξέλιξη προς ένα καλύτερο, πιο βιώσιμο μέλλον για όλους μας. Με το βιοκλιματικό σχεδιασμό, εξοικονομούμε ενέργεια μέχρι και 45% και τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας κατασκευής είναι σημαντικά και πολυεπίπεδα.
Βιοκλιματικός Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός – Σωτήρης Ευθυμίου
Η εταιρεία ανακαινίσεων και κατασκευής σπιτιών Σωτήρης Ευθυμίου αναλαμβάνει έργα βιοκλιματικού αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Επικοινωνήστε μαζί μας για περισσότερες πληροφορίες αν θέλετε μια οικονομική προσφορά για το δικό σας εργο.